Transgender

Transgender-zijn kan in verschillende gradaties tot uitdrukking komen, uiteenlopend van cross-dressing, travestie of androgynie, waarbij slechts deels of alleen bij bepaalde gelegenheden de kenmerken die geassocieerd worden met het andere geslacht worden overgenomen, tot het volledig en definitief van geslacht veranderen door middel van een medische behandeling. In het laatste geval spreekt men ook wel van transseksuelen.

Daarnaast kan ook de innerlijke identiteit sterk variëren. Zo kan de term transgender mensen omvatten die zich non-binair, bigender, pangender, genderfluïde, agender of van het derde geslacht noemen, wat voorheen wel werd samengevat onder de term transgenderisme en tegenwoordig voornamelijk als genderqueer wordt aangeduid.

Wanneer iemand het als een psychisch probleem ervaart dat de eigen genderidentiteit en het geboortegeslacht niet overeenkomen, kan er sprake zijn van genderdysforie.

Een biologische man die zich duidelijk vrouwelijk voelt, is een transvrouw. In het omgekeerde geval spreekt men van een transman. Dit geldt met name bij lichamelijke en/of uiterlijke geslachtsverandering. Overigens is niet iedereen te spreken over deze termen. Ook worden wel de Engelse afkortingen MTF (male-to-female) en FTM (female-to-male) gebruikt als toevoeging bij het woord transgender, of ook los, in de context van dit onderwerp. Als een transgender zich niet overwegend man of vrouw voelt, zijn termen als MTF en FTM niet van toepassing op de genderidentiteit.

Het tegenovergestelde van transgender wordt aangeduid met de term cisgender: mensen met een genderidentiteit die overeenkomt met het bij de geboorte vastgestelde of toegewezen geslacht.

Parapluterm

Al snel werd ‘transgender’ een brede parapluterm, waarmee een heel scala aan variaties in gendergevoelens en -gedrag kan worden aangeduid. De gemene deler is steeds: een mismatch tussen het geslacht dat bij de geboorte werd toegekend en de eigen beleving of gewenste uiting van geslacht. Die beleving noemen we ook wel genderidentiteit, die uiting genderexpressie.

Genderidentiteit en genderexpressie

Iemand die transgender is kan ongelukkig worden van het hele eigen lichaam, of van één onderdeel daarvan, zoals borsten of penis. Een trans*persoon kan ook tevreden zijn met het eigen lichaam, maar zich alleen maar willen uiten als iemand van het andere geslacht, of zich vooral willen kleden zoals hij of zij zich voelt. Soms leven transgender personen heel lang met een genderexpressie (dus een voorkomen in kleding en gedrag) die wél klopt met het geboortegeslacht, maar niet met de genderidentiteit. Zij voelen zich dan niet de man of vrouw waarvoor ze worden aangezien – eerder iets ertussen in of iets geheel anders – maar komen daar niet voor uit. Het is namelijk in onze maatschappij niet altijd en overal geaccepteerd om transgender te zijn.