Seksuele responscyclus

De mannelijke seksuele responscyclus begint in de opwindingsfase; twee centra in de wervelkolom zijn verantwoordelijk voor erecties. De schacht van de penis bestaat uit drie cilindrische lichamen van sponsachtig weefsel gevuld met bloedvaten langs de lengte. Twee van deze lichamen liggen naast elkaar in het bovenste gedeelte van de penis, corpora cavernosa genaamd. De derde, het corpus spongiosum genaamd , is een buis die centraal onder de andere ligt en aan het uiteinde uitzet om de punt van de penis (eikel) te vormen. Bij vasoconstrictie in de penis vullen de zwellichamen zich met bloed en neemt de hartslag  toe, het scrotum wordt dikker, de zaadstreng wordt korter en ook de testikels geraken meer opgezwollen.

De doorbloeding en het sympathische systeem leiden tot een erectie in de penis. De penis vult zich met bloed en de aders waardoor normaal gezien het bloed wordt afgevoerd, worden dichtgekneld.  Dit gaat samen met het verstrakken van het scrotum en het optillen van de teelballen. Tijdens deze fase ervaren mannen ook vaak rectale samentrekkingen. De grootte en de hardheid van de penis zijn wisselend.  Vele mannen met erectieproblemen ervaren dat ze in deze fase soms moeilijk een erectie kunnen houden. Andere mannen kunnen deze fase niet lang volhouden en gaan snel over naar de plateaufase en/of orgasmefase.

In de plateaufase neemt de diameter van de penis toe, worden de testikels gezwollen en scheiden de klieren van de Cowper pre-zaadvloeistof af. De orgasmefase, waarin ritmische contracties elke 0,8 seconden optreden bestaat uit twee fasen; de emissiefase, waarin contracties van de zaadleider, prostaat en zaadblaasjes de ejaculatie stimuleren, wat de tweede fase van een orgasme is. Ejaculatie wordt de uitdrijvingsfase genoemd; het kan niet worden bereikt zonder een orgasme. In de oplossingsfase bevindt het mannetje zich nu in een niet-opgewonden toestand bestaande uit een refractaire (rust) periode voordat de cyclus kan beginnen. Deze rustperiode kan toenemen met de leeftijd.

De vrouwelijke seksuele reactie begint met de opwindingsfase, die enkele minuten tot enkele uren kan duren. Kenmerken van deze fase zijn onder meer een verhoogde hart- en ademhalingsfrequentie en een verhoging van de bloeddruk. Een blozende huid of rode vlekken kunnen voorkomen op de borst en rug; borsten worden iets groter en tepels kunnen verhard en stijf worden. Het ontstaan ​​van vasocongestie resulteert in zwelling van de clitoris, kleine schaamlippen en vagina. De spier rond de vaginale opening wordt strakker en de baarmoeder gaat omhoog en wordt groter. De vaginale wanden beginnen een smerende vloeistof te produceren. De tweede fase, de plateaufase genoemd, wordt voornamelijk gekenmerkt door de intensivering van de veranderingen die tijdens de opwindingsfase zijn begonnen. De plateaufase strekt zich uit tot de rand van een orgasme, waardoor de oplossingsfase begint; de omkering van de veranderingen die begonnen zijn tijdens de opwindingsfase. Tijdens de orgasmefase piekt de hartslag, bloeddruk, spierspanning en ademhaling. De bekkenspier bij de vagina, de anale sluitspier en de baarmoeder trekken samen. Spiersamentrekkingen in het vaginale gebied zorgen voor een hoog niveau van plezier, hoewel alle orgasmen zich in de clitoris concentreren.

De grafiek geeft weer hoe een responscurve kan verlopen. Het is een gemiddelde weergave; er zijn sterke individuele verschillen en per keer kan de curve anders verlopen. Ook de tijd die men neemt of nodig heeft, zal per keer verschillend zijn. Bij het aangeven van de mate van seksuele opwinding in de curve gaat het om meetbare lichamelijke reacties, een min of meer objectieve maat dus. De subjectieve beleving laat zich moeilijk langs de meetlat leggen, maar interacteert vaak wel met de lichamelijke reacties.
Het schema geeft een soort ideale situatie weer: zonder enige storing van buitenaf of afleidende gedachten blijft de opwinding gestaag toenemen. In werkelijkheid zullen er meestal vele momenten zijn waarop de opwinding even afneemt. Bijvoorbeeld doordat de telefoon gaat, “je partner even pijnlijk op je haar ligt of je je plotseling bedenkt dat de vuilnisbak nog buitengezet moet worden.” Soms kan zo’n daling van de opwinding ertoe leiden dat de vrijpartij gestopt of niet begonnen wordt.

De plateaufase is het centrale deel van de seksuele responscyclus. Het is ook de fase die het langst duurt. Je lichaam probeert immers om zo lang mogelijk in deze toestand te blijven. Het is de fase waarin je overgaat tot de seksuele activiteit. De opwinding is maximaal en kan na kortere of langere tijd bij voortgaande stimulatie tot een orgasme leiden. De willekeurige en onwillekeurige spierspanningen nemen toe. Hartslag en bloeddruk nemen verder toe en de ademhaling versnelt.
Tijdens deze fase heeft je lichaam hogere niveaus van spiersamentrekking en doorbloeding als gevolg van een stijging in de seksuele spanning (dus niet de psychologische vorm). Het doel van deze fase is jou in een seksuele staat te houden tot je het hoogtepunt, ook bekend als een orgasme, bereikt.

Ijf, M. (2010); Sexcounseling. Assen : Koninklijke Van Gorcum