Elektracomplex

Het Electracomplex is een psychoanalytische term die het gevoel van competitie van een meisje met haar moeder om de genegenheid van haar vader beschrijft. Het is vergelijkbaar met het Oedipuscomplex bij mannen. Volgens Freud is een jong meisje tijdens de psychoseksuele ontwikkeling van een vrouw aanvankelijk gehecht aan haar moeder. Wanneer ze ontdekt dat ze geen penis heeft, raakt ze gehecht aan haar vader en begint ze haar moeder te haten, die ze de schuld geeft van haar “castratie.” Als gevolg hiervan geloofde Freud dat het meisje zich dan begon te identificeren met haar moeder en haar na te bootsen uit angst om haar liefde te verliezen. Het oplossen van het Electra-complex leidt uiteindelijk tot identificatie met de ouder van hetzelfde geslacht.

Het Electra Complex in één oogopslag
Concurreren jonge meisjes met hun moeders om de aandacht van hun vader? Dat is het basisidee achter wat Carl Jung het Electra-complex noemde, een idee dat voortborduurde op Freuds beruchte Oedipus-complex. In essentie suggereert dit concept dat meisjes een hechtingsfase doormaken waarin ze een soort rivaliteit met hun moeders aangaan, meestal tijdens de vroege kindertijd. Dit ingewikkelde proces, zo stelde Freud, draaide allemaal om het helpen van meisjes om zich uiteindelijk te identificeren met hun moeders en hun houdingen te internaliseren in hun persoonlijkheden. Het is niet verrassend dat deze ideeën controversieel zijn en niet breed geaccepteerd.

Tegenwoordig nemen de meeste psychologen het Electra-complex met een korreltje zout en zien het meer als een historisch artefact dan als een legitieme psychologische theorie. Het biedt zeker een interessante blik op de ontwikkeling van psychoanalytisch denken, maar hedendaagse psychologen richten zich op andere theorieën over gehechtheid en identiteitsvorming.

Freud ontwikkelde de onderliggende ideeën van het Electracomplex, hoewel hij het niet zo noemde. Hij verwierp de term Electracomplex en beschreef het als een poging “om de analogie tussen de houding van de twee seksen te benadrukken.” Freud verwees naar de neiging van een dochter om met haar moeder te concurreren om het bezit van haar vader als de vrouwelijke Oedipushouding of het negatieve Oedipuscomplex. Het was Jung die Freuds vrouwelijke Oedipushouding het Electracomplex noemde.  Freud en Jung waren oorspronkelijk goede vrienden en collega’s, maar Jung raakte steeds meer ontevreden over bepaalde aspecten van Freuds theorieën. Hij vond dat Freud de rol teveel benadrukte die seksualiteit speelde bij het motiveren van menselijk gedrag. Uiteindelijk nam Jung ontslag van zijn psychoanalytische affiliaties en groeide er bitterheid tussen de twee mannen.

Hoe werkt het elektracomplex?
Volgens de Freudiaanse theorie is een belangrijk onderdeel van het ontwikkelingsproces het leren identificeren met de ouder van hetzelfde geslacht. Tijdens de stadia van Freuds theorie van psychoseksuele ontwikkeling is de libidineuze energie gericht op verschillende erogene zones van het lichaam van het kind.

Als er tijdens een van deze fasen iets misgaat, kan er op dat punt in de ontwikkeling een fixatie ontstaan. Een fixatie is een aanhoudende focus op een eerdere psychoseksuele fase. Zulke fixaties, zo geloofde Freud, leidden vaak tot angst en speelden een rol bij neurose en maladaptief gedrag in de volwassenheid. Freud beschreef het vrouwelijke Oedipus-houdingscomplex als het verlangen van een dochter naar haar vader en de concurrentie met haar moeder. De dochter bezit een onbewust verlangen om haar moeder te vervangen als seksuele partner van haar vader, wat leidt tot een rivaliteit tussen de dochter en de moeder. Het Electra-complex ontwikkelt zich tijdens de fallische fase van psychoseksuele ontwikkeling. De fallische fase vindt plaats tussen de leeftijd van drie en zes jaar, waarin dochters meer tijd doorbrengen met hun vaders, flirten en seksuele gedragingen beoefenen zonder seksueel contact. Zoals veel andere Freudiaanse ideeën was het begrip van het Elektracomplex controversieel, zowel in zijn eigen tijd als vandaag. Freud gaf wel toe dat hij minder wist over de ontwikkeling van meisjes dan over jongens.

Het oplossen van het Electra Complex
Een aantal verdedigingsmechanismen spelen een rol bij het oplossen van het Electra-complex. Het is de primaire ‘id’ genoemd (een component van de persoonlijkheid die vanaf de geboorte aanwezig is=driftmatige aangeboren onbewuste, het id is de primaire energiebron die onmiddellijk alle onbewuste verlangens wil bevredigen ) die het kind dwingt haar vader te bezitten en met haar moeder te concurreren. Om het conflict op te lossen, moeten deze aandrang en verlangens eerst uit het bewuste geheugen worden verdrongen. Freud opperde ook dat wanneer een jong meisje ontdekt dat ze geen penis heeft, ze ‘penisnijd’ ontwikkelt en haar moeder gaat haten omdat ze ‘haar met onvoldoende uitrusting ter wereld heeft gebracht’. Daardoor ontwikkelt zich het genormaliseerde ‘Ego’

Uiteindelijk leidt deze wrok ertoe dat de dochter zich identificeert met haar moeder en veel van dezelfde persoonlijkheidskenmerken in haar ego opneemt. Dit proces stelt de dochter ook in staat om de moraal van haar moeder te internaliseren in haar superego, wat haar uiteindelijk ertoe aanzet de regels van haar ouders en de maatschappij te volgen. Freud geloofde dat het dit proces was dat er ook toe leidde dat kinderen hun genderrollen accepteerden , begrip ontwikkelden voor hun eigen seksualiteit en zelfs een gevoel van moraliteit ontwikkelden.

Moderne visies op het Electra-complex
Het Electra-complex wordt tegenwoordig niet breed geaccepteerd door professionals in de geestelijke gezondheidszorg, die Freuds ideeën over psychoseksuele ontwikkeling vaak als achterhaald en seksistisch beschouwen, omdat ze vertrouwen op eeuwenoude genderrollen. Dat gezegd hebbende, onderzoek toont wel aan dat kinderen over genderrollen en seksualiteit leren van hun ouders. Het is ook belangrijk om op te merken dat Freuds concepten van het Electra-complex en het Oedipus-complex gebaseerd zijn op achterhaalde, heteronormatieve genderrollen. Het houdt ook geen rekening met het feit dat het hebben van twee ouders van het andere geslacht niet bijdraagt ​​aan betere ontwikkelingsresultaten. Kinderen die opgroeien in meer diverse gezinssituaties, waaronder die uit eenoudergezinnen of opgevoed door LGBTQ+ -ouders, hebben ook positieve ervaringen en resultaten.

https://www.verywellmind.com/what-is-the-electra-complex-2795170